تاریخچه عزاداری برای امام حسین(علیه السلام)

عزاداری برای سوگ جان سوز امام حسین(علیه السلام) و شهیدان کربلا نیز از زمان حضرت آدم(علیه السلام) و در میان پیامبران و اولیاء خدا همواره بوده است، در این باره نمونه ها بسیار است، در اینجا چند نمونه ذکر می شود:

1-نقل نموده اند:

 آدم(علیه السلام) به ساق عرش نگاه کرد، نام پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امامان(علیهم السلام) را در آن دید، جبرئیل آن نام ها را به او تلقین نمود و گفت بگو: «یا حمیدُ بحق محمدٍ، یا عالی بحق علی، یا فاطر بحق فاطمه، یا محسن بحق الحسن و الحسین و منک الحسین» آدم(علیه السلام) این نام ها را به زبان آورد، همین که نام حسین(علیه السلام) بر زبانش آمد، اشک هایش جاری شد و قلبش فرو ریخت، از جبرئیل پرسید:

علّت چیست که وقتی نام پنجمی بر زبانم جاری شود، قلبم شکسته شده و اشک هایم روان می گردد؟

جبرئیل گفت: این شخص دچار مصیبتی می شود که همه ی مصیبت ها در مقایسه با آن کوچک است، آدم پرسید آن مصیبت چیست؟

جبرئیل گفت: او را تشنه و تنها و غریب می کشند، شدت تشنگی او باعث می شود که بین آسمان و زمین را مانند دود می نگرد و آسمان را نمی بیند، اب طلب می طلبد کسی جواب او را جز با زبان شمشیرها و شربت مرگ نمی دهد در حالی که فریاد می زند: «وا عطشاه! وا قلّه ناصراه! آه از شدت عطش و کمی یار و یاور»

سر او را مانند سر گوسفند ذبح کنند، و دشمنانش اموال و وسائل زندگیش را غارت می نمایند، سرهای او و یارانش را بر سر نیزه ها در شهرها و را ها می گردانند، در حالی که زنانشان همراه آن سرها هستند، در علم خداوند یکتا چنین گذشته است، در این هنگام آدم(علیه السلام) و جبرئیل مانند زن بچه مرده گریه و زاری کردند.[1]

2- مرحوم راوندی در خرایج از تاریخ محمد النجار، به سندش از انس و از پیامبر(صلی الله علیه و آله) ماجرای کشتی حضرت نوح(علیه السلام) نقل می کند تا اینجا که فرمود:

در آخر کار پنج میخ باقی ماند و نوح(علیه السلام) به دستور خداوند،آن ها را در پیشاپیش کشتی نصب کرد…وقتی که به میخ پنجم رسید، آن را نصب کرد، سپس بر روی آن چکش زد، نوری از آن بالا گرفت و آثار خون از آن دیده شد،جبرئیل گفت: این خون است آنگاه ماجرای شهادت جان سوز امام حسین(علیه السلام) را برای نوح شرح داد، در این هنگام نوح(با جبرئیل) قاتل حسین(علیه السلام) و ظلم کننده به او را لعنت کرد.[2]

3-در ماجرای فرمان خدا به ابراهیم(علیه السلام) در مورد قربانی کردن اسماعیل(علیه السلام) پس از تسلیم ابراهیم در برابر امر خداوند، سرانجام خداوند گوسفندی را برای ابراهیم(علیه السلام) فرستاد تا آن را به جای اسماعیل(علیه السلام) قربانی کند؛ خداوند چگونگی شهادت امام حسین(علیه السلام) را به او وحی فرمود، دل ابراهیم به درد آمد و برای مصائب جان سوز امام حسین(علیه السلام) عزاداری و گریه نمود.[3]

[1].محمد باقر، مجلسی، بحار الانوار، ج44، ص245.
[2].همان، ص231(به طور تلخیص )
[3].محمد بن بابویه، صدوق، عیون اخبار الرضا(علیه السلام)،ج1، بی جا، نشر جهان، 1378ق، ص 209.

اهل بیت (علیهم السلام) دوست داشتند یاد سید الشهداء و مجالس ذکر مصیبتش جاودانه و ابدی شود و نسل آینده هم آن را حفظ و بازگو کنند. چون آنها صیانت و نشاط دین را در این می دیدند که مردم، آن مصیبت بزرگ را فراموش نکنند، همواره یاد آور آن باشند، و از گریه کردن برای امام حسین کوتاهی نورزند،

ائمه هدی (علیهم السلام) سهم گریه به سید الشهدا را در حفظ اسلام آن قدر به سزا و زیاد می دانستند  که در این میان به تباکی هم اشاره فرمود و اجر فراوانی برآن مترتب می دانند .

تباکی به گریه وانمود کردن است؛ یعنی زمانی که اشک کسی هنگام شنیدن مصائب سیدالشهداء جاری نمی شودو نمی تواند گریه کند، خود را شبیه گریه کنان در آورد و حالات آنان را به خود بگیرد. تباکی برای کسانی  است که بر اثر شنیدن مصائب سیدالشهدا متأثر می شوند اما به  دلایلی، اشک چشمشان جاری نمی شود و تأثیر تصور ناراحتی و حوادثی که بر محبوب وارد می شود موجب می گردد که در محبّ، نسبت به دشمنان حالت  تعزیت به وجود بیاید.[1]

برگرفته از کتاب
[1] - مقّرم، عبدالرزاق، مقتل مقرم، انتشارات قم، نصایح، چاپ دوم(1387) ص 188-187.

بایدها و نباید های عزاداری

یکی از بزرگترین نعمت ها، نعمت خاطره و یاد حسین بن علی (علیه السلام)  یعنی نعمت مجالس عزا، نعمت محرم و عاشورا برای جامعه شیعی است. این مجالس و محافل عزت در هر کجای عالم که باشد گوشه ای از حرم حسین (علیه السلام) و دیدگاه نظر او و محفل حضور ما در عمدیده او و جد بزرگوار و پدر و برادر و فرزندان معصوم اوست[1].

در این مجالس و به طور کلی در عزای حسین چه در ماه محرم و چه ماه های دیگر باید نکته های بسیاری مراعات شود تا واقعاً این گونه عزادار یها محبوب امام حسین و مادرایشان شود. اول از همه حادثه ی عاشورا را از پیرایه های مضر خالی کنیم پیرایه های دروغ و نقل های خلاف در شرح واقعه جگر سوز کربلا دیده می شودکه همه وظیفه داریم آداب و مراسمی که مربوط به دین می شود را از پیرایه سلیقه ای خالص ساخته و بهانه به دست دشمن ندهیم.[2]

نحوه ی برگزاری عزاداری ها اعم از زنجیز زنی و سینه زنی باید به طور یباشد که هیچ گونه آسیبی به بدن نرسد. چون آزار نفس و اذیت کردن بدن که همان زدن به سر وسینه و قمه زدن و زنجیر کردن و خراشیدن حرام بوده و این مورد عقلاً و نقداً ثابت شده است.[3]

گونه دیگری از عزادای به نمایش در آوردن مصائب امام حسین و یارانش در کربلا است که از آن به تعزیه خوانی تعبیر می شود. تعزیه خوانی به دلیل اینکه صحنه های از واقعه ی عاشورا را در ذهن بیننده مجسم می کند می تواند یکی از تأثیر گذارترین انواع عزاداری باشد. این گونه عزاداری ها اگر مشتمل بر استعمال آلات لهو و لعن نباشد و غنا و دروغ نخوانند و مرد لباس مختص به زن را نپوشد و مستلزم وهن مذهب و هتک امام و یاران اهل بیت آن حضرت نباشد اشکالی ندارد.[4]

———————————————-

[1] -شاهرودی، سیدعلی رضا، جلوه های عزاداری در تعالیم اهل بیت، قم، دلیل ما(1388)ص 143.
[2] -سمنانی، حسن و حسین، آداب عزاداری شهیدان کربلا؛ تهران، راه نیکان، (1385، ص 111.
[3] -عزاداری باید ها و نبایدها، به کوشش مرکز مطالعات راهبردی خیمه، تهران، انتشارات خیمه، چاپ اول، 1388، ص 31.
[4] -لنکرانی، فاضل، جلوه های عاشورا، چاپ اول، قم، انتشارات امیر العلم، ص 108.

 أَلا إِنَّ أَوْلِیائَهُمُ الْمُؤْمِنونَ الَّذینَ وَصَفَهُمُ الله عَزَّوَجَلَّ فَقالَ: (الَّذینَ آمَنُوا وَلَمْ یَلْبِسُوا إیمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِکَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدونَ).

(أَلا إِنَّ أَوْلِیائَهُمُ الَّذینَ آمَنُوا وَلَمْ یَرْتابوا).

أَلا إِنَّ أَوْلِیائَهُمُ الَّذینَ یدْخُلونَ الْجَنَّةَ بِسَلامٍ آمِنینَ، تَتَلَقّاهُمُ الْمَلائِکَةُ بِالتَّسْلیمِ یَقُولونَ: سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلوها خالِدینَ…….

دوستان اهل بیت و عاقبت آنان

بدانيد كه دوستان ايشان(اهل بيت)كساني اند كه خداوند در كتابش آنان را ياد كرده و فرموده است:«لا تجد قوما يؤمنون بالله و اليوم الآخر يوادون من حاد الله و رسوله و لو كانوا آبائهم او ابنائهم او إخوانهم او عشيرتهم،اولئك كتب في قلوبهم الايمان…»

،«نمي يابي قومي را كه به خدا و روز قيامت ايمان آورده باشند،و در عين حال با كساني كه با خدا و رسولش ضديت دارند روي دوستي داشته باشند،اگر چه پدرانشان يا فرزندانشان يا برادرانشان يا فاميلشان باشند.آنان اند كه ايمان در قلوبشان نوشته شده است…»
بدانيد كه دوستان ايشان(اهل بيت)كساني اند كه خداوند عز و جل آنان را توصيف كرده و فرموده است:«الذين آمنوا و لم يلبسوا ايمانهم بظلم اولئك لهم الأمن و هم مهتدون»

«كساني كه ايمان آورده اند و ايمانشان را با ظلم نپوشانده اند،آنان اند كه بر ايشان امان است و آنان هدايت يافتگان اند».
بدانيد كه دوستان ايشان كساني اند كه ايمان آورده اند و به شك نيفتاده اند.

بدانيد كه دوستان ايشان كساني اند كه با سلامتي و در حال امن وارد بهشت مي شوند و ملائكه با سلام به ملاقات آنان مي آيند و مي گويند:«سلام بر شما پاكيزه شديد،پس براي هميشه داخل بهشت شويد».

بدانيد كه دوستان ايشان كساني هستند كه بهشت براي آنان است و در آن بدون حساب روزي داده مي شوند.

دشمنان اهل بیت و عاقبت آنان

بدانيد كه دشمنان ايشان (اهل بيت) كساني اند كه به شعله هاي آتش وارد مي شوند،بدانيد كه دشمنان ايشان كساني اند كه از جهنم در حالي كه مي جوشد صداي وحشتناكي مي شوند و شعله كشيدن آنرا مي بينند.
بدانيد كه دشمنان ايشان كساني اند كه خداوند درباره آنان فرموده است«كلما دخلت امة لعنت اختها…»تا آخر آيه،«هر گروهي كه داخل(جهنم)مي شود همتاي خود را لعنت مي كند…».

بدانيد كه دشمنان ايشان كساني اند كه خداوند عز و جل مي فرمايد:

«كلما القي فيها فوج سألهم خزنتها الم يأتكم نذير،قالوا بلي قد جاءنا نذير فكذبنا و قلنا ما نزل الله من شيي ء،ان انتم الا في ضلال كبير… فسحقا لأصحاب السعير»،

«هر گاه گروهي(از ايشان)را در جهنم مي اندازند خزانه داران دوزخ از ايشان مي پرسند:آيا ترساننده اي براي شما نيامد؟مي گويند:بلي،براي ما نذير و ترساننده آمد ولي ما او را تكذيب كرديم و گفتيم:خداوند هيچ چيز نازل نكرده است،و شما در گمراهي بزرگ هستيد…پس دور باشند اصحاب آتش».

بدانيد كه دوستان ايشان(اهل بيت)كساني هستند كه در پنهاني از پروردگارشان مي ترسند و براي آ نان مغفرت و اجر بزرگ است.

اي مردم،چقدر فاصله است بين شعله هاي آتش و بين اجر بزرگ!

اي مردم،دشمن ما كسي است كه خداوند او را مذمت و لعنت نموده،و دوست ما آن كسي است كه خداوند او را مدح نموده و دوستش بدارد.

برگرفته از کتاب اشراق غدیر نوشته محمد علی انصاری

پیروان غدیر و همیاری با برادران دینی
 وعن الامام الباقرعلیه السلام - لبعض اصحابه لمّا ذکر عنده کثرة الشیعة: - «هل یعطف الغنیّ علی الفقیر؟ ویتجاوز المحسن عن المسیی‌ء؟ ویتواسون؟ قلت: لا، قال: لیس هؤلاء الشیعة، الشیعة من یفعل هکذا»

شخصی خدمت امام باقرعلیه السلام از کثرت و فراوانی شیعه سخن به میان آورد، حضرت به او فرمود: «آیا غنی آن‌ها بر فقیر عطوفت دارد؟ آیا نیکوکار از گنه‌کار می‌گذرد؟ و آیا نسبت به یکدیگر مواسات و برابری و برادری دارند؟ راوی می‌گوید: عرض کردم: خیر. حضرت فرمود: اینان شیعه به حساب نمی‌آیند، شیعه کسی است که چنین کند».

- عن محمد بن عجلان قال: «کنت عند ابی عبداللَّه فدخل رجل فسلّم، فسأله کیف من خلّفت من اخوانک؟ قال: فأحسن الثناء وزکّی وأطری. فقال له: کیف عیادة أغنیائهم علی فقرائهم؟ فقال: قلیلة، قال: فکیف صلة أغنیائهم لفقرائهم؟ قال: قلیلة، قال: وکیف مشاهدة لفقرائهم فی ذات أیدیهم؟ فقال: انّک لتذکر اخلاقاً قلّ ما هی فیمن عندنا، قال: فقال: فکیف تزعم هؤلاء انّهم شیعة»؛

محمّد بن عجلان می‌گوید: «خدمت امام صادق‌علیه السلام بودم که شخصی وارد شد و سلام کرد. حضرت از او پرسید: برادران تو چگونه‌اند؟ او شروع به ستایش و تعریف از آنان نمود. حضرت به او فرمود: چگونه است عیادت اغنیا از فقرا؟ او در جواب گفت: کم است. حضرت فرمود: چگونه است مشاهده اغنیا نسبت به فقرا؟ عرض کردم: کم است.

حضرت فرمود: چگونه است بخشش اغنیا نسبت به فقرائشان نسبت به آنچه که در دست دارند؟ او در جواب عرض کرد: شما از اخلاقی سؤال می‌نمایید که کمتر در میان مردم ما وجود دارد.

حضرت فرمود: پس تو چگونه گمان می‌کنی که آن‌ها شیعه اند».

برگرفته از کتاب غدیر دربیان صاحب غدیر نوشته علی اصغر رضوانی

پیام های غدیر
برخی در این زمان با طرح «کاربردی کردن غدیر» درصدد پیاده کردن پیام های «غدیر» در جامعه اسلامی اند. اینک جا دارد این موضوع به طور دقیق موشکافی و بررسی شده که «غدیر خم» چه پیام هایی داشته است؟ آیا پیام های آن اختصاص به عصر رسول صلی الله علیه وآله و بعد از وفات او داشته یا قابل اجرا و پیاده شدن تا روز قیامت است؟ اینک به برخی نکته ها و پیام های غدیر که برپایی جشن ها سبب یادآوری و ابلاغ آن به مردم می شود می پردازیم:

1 - بعد از هر پیامبری احتیاج به شخصیتی معصوم است که در خطّ او بوده و ادامه دهنده راه و تبیین کننده مرام آن پیامبر است، و لااقل در حدّ حفظ کیان و مجموعه شریعت، نگهبان و پاسدار دین باشد، همان گونه که رسول خداصلی الله علیه وآله برای بعد از خود جانشینی را در این امر معیّن نمود، ودر این زمان این شخص امام مهدی علیه السلام است.

2 - جانشینان پیامبران باید از جانب خداوند منصوب شده و توسط پیامبر معیّن و معرفی گردند، همان گونه که پیامبرصلی الله علیه وآله برای خود جانشین معیّن کرد؛ زیرا مقام امامت مقامی الهی است و هر امامی باید از جانب خداوند به طور خاص و عام بر این سمت منصوب گردد.

3 - یکی از پیام های غدیر مسأله رهبری و صفات و خصوصیات او است، هر کس نمی تواند رهبر و جانشین پیامبرصلی الله علیه وآله در جامعه اسلامی باشد، رهبر باید کسی همانند حضرت علی علیه السلام باشد که در خط پیامبر بوده و مجری فرمان و دستورات او باشد وگرنه بر مردم است که با او بیعت نکنند. در نتیجه: مسأله غدیر با مسأله سیاسی اسلام گره خورده است.

ما در کشور یمن مشاهده می کنیم که از اواسط قرن چهارم به بعد مسأله جشن های غدیر مطرح بوده و هر سال در روز غدیر خم آن صحنه عظیم را به نمایش می گذارند و مردم آن روز تجدید خاطر کرده و با وضعیت و شرایط رهبری در جامعه نبوی آشنا می شوند. گرچه در سال های اخیر حکومت وقت پی به آثار و پیام های مهمّ آن برده و شدیداً با برپایی آن مقابله کرده است و حتی هر سال تعدادی به جهت اصرار برای برپایی آن کشته می شوند، ولی مردم در برپایی آن مصمّم اند، و این به جهت آثار و برکات و پیامدهای این قضیه در جامعه اسلامی است.

4 - غدیر یک پیام همیشگی دارد و آن این که الگوی جامعه اسلامی و رهبر و مقتدای آن بعد از پیامبرصلی الله علیه وآله باید حضرت علی علیه السلام و امثال او از امامان معصوم باشند. آنان کسانی هستند که بر ما ولایت و سلطه دارند و ما باید با تقرب و نزدیکی به آن بزرگواران تحت سلطه تکوین و تشریع آنان قرار گرفته تا از برکات فیض وجودشان بهره مند شویم.

5 - غدیر و برپایی جشن های آن نمادی از تشیّع است، و در حقیقت واقعه غدیر اعلام این پیام است که باید همیشه با حقّ که بر محوریّت حضرت علی علیه السلام و اولاد او است پیمان بست تا به پیروزی نایل شد.

6 - نکته و پیام دیگری که از واقعه غدیر استفاده می شود اینکه انسان باید در ابلاغ حق و حقیقت اصرار ورزیده و از بیان آن کوتاه نیاید؛ زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله گرچه می دانست مردم بعد از وفاتش به سفارشات او عمل نخواهند کرد، ولی حجت را بر مردم تمام کرده و در هیچ موقعیت مناسب خصوصاً در حجه الوداع و در غدیر خم از بیان حق و پافشاری بر آن کوتاه نیامد.

7 - یکی دیگر از پیام های غدیر که تا روز قیامت باقی است مسأله مرجعیت دینی اهل بیت علیه السلام است، و لذا پیامبرصلی الله علیه وآله در همین ایّام بود که حدیث «ثقلین» را بیان کرده و مردم را به رجوع به اهل بیت معصومش برای اخذ شریعت خود رهنمون ساخت.

دیده شده از کتاب غدیر شناسی و پاسخ به شبهات آقای علی اصغر رضوانی

وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ

مسأله خلافت و جانشینی و رهبری صحیح امت اسلامی در رأس امور است و هیچ گاه نباید معطّل گردد، همان گونه که رسول خداصلی الله علیه وآله با وجود آنکه در مدینه مرض خطرناکی وارد شده و گروه زیادی را زمین گیر ساخته بود، ولی به جهت ابلاغ امر ولایت به این مشکل توجهی نکرده سفر خود را انجام داد و در آن سفر موضوع ولایت و جانشینی و رهبری بعد ازخود را به مردم ابلاغ نمود.

موضوع رهبری صحیح در جامعه اسلامی به منزله شالوده و روح اسلام و شریعت است و در صورتی که ابلاغ نگردد رکن و ستون فقرات جامعه اسلامی از هم متلاشی خواهد شد. لذا قرآن در این باره خطاب به پیامبرش می فرماید: «و اگر چنین نکنی رسالت پروردگارت را نرسانده ای.»

دیده شده از کتاب غدیر شناسی و پاسخ به شبهات آقای علی اصغر رضوانی

ویژگی های روز غدیر در آیه سه سوره مائده

الیوم اکملت لکم دینکم….
مطابق آیه سوم از سوره مائده، شش ویژگی برای روز غدیر خم که هجدهم ذی حجه بوده و در آن روز، واقعه غدیر و نصب امامت حضرت امیرعلیه السلام بوده، وجود دارد:

1 - امید تمام دشمنان را که برای نابودی اسلام دندان طمع تیز کرده بودند، به یأس مبدّل کرد: {أَلْیَوْمَ یَئِسَ الَّذینَ کَفَرُوا}.

2 - افزون بر تبدیل شدن امیدشان به یأس، آن چنان زمینه فعالیّت آن ها را خنثی کرد که ترس مسلمانان را از آنان بی جهت دانست: {فَلا تَخْشَوْهُمْ .

3 - امکان داشت که مسلمانان با پشت پا زدن و نادیده گرفتن آن نعمت بزرگ، کفران نعمت کنند و زمینه غضب الهی و بازگشت سلطه کفّار را فراهم و امید تازه ای در آنان ایجاد کنند، از این رو برای پیشگیری از این مسأله فرمود: {وَ اخْشَوْنِ .

4 - پیشرفتی کیفی (کمال) در دین الهی ایجاد کرد ومایه تکامل آن گردید: {أَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ .

5 - پیشرفتی کمّی (تمامیّت) در نعمت مطلق الهی (ولایت) ایجاد کرد، و آن را به مراحل پایانی و اتمام رساند: {وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی .

6 - در مرحله ابلاغ نیز خدا راضی شد تا اسلامِ با ولایت، دین ابدی مردم گردد: {وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً}.

بنابر این، آن روز آغاز برهه ای جدید در تاریخ اسلام شد.

دیده شده از کتاب غدیر شناسی و پاسخ به شبهات علی اصغر رضوانی

یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرینَ

از آیاتی که می توان در باب امامت خاصه امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام به آن استشهاد کرد آیه معروف به «تبلیغ» است. خداوند متعال می فرماید: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرینَ ؛«ای رسول! آن چه از پروردگارت بر تو نازل شده ابلاغ کن و اگر چنین نکنی رسالت پروردگارت را نرسانده ای و خدا تو را از مردم حفظ خواهد کرد. خداوند گروه کافران را هدایت نمی کند.»

مفسران و متکلمان شیعه، این آیه را درباره ابلاغ ولایت و امامت و خلافت امام علی علیه السلام می دانند و در این قول متّفق اند.اینک برای بررسی مطلب آیه را مورد بحث و تحلیل قرار می دهیم.
تحلیلی درباره آیه
توضیح
قبل از ورود در بحث مناسب است که نکاتی چند درباره آیه «تبلیغ» اشاره شود:
1 - ظهور فعل در ماضی
ظهور جمله {ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ در ماضی و گذشته حقیقی است نه مضارع و آینده به دو دلیل:

الف - صیغه ماضی وضع شده برای معنای گذشته و در صورتی که قرینه ای در آن برای حمل بر مضارع نباشد حمل بر همان معنای موضوع له حقیقی که ماضی است می شود.

ب - آیه مورد بحث در آخرین ماه های نبوت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نازل شده است، و اگر فعل را حمل بر مضارع و آینده کنیم معنای آیه این می شود: «و اگر آن چه را که بعداً بر تو نازل می کنیم در ماه های باقیمانده از نبوّتت ابلاغ نکنی، هرگز رسالتت را به پایان نرسانده ای». معنایی که در هیچ روایتی به آن اشاره نشده و از هیچ عالم شیعی و سنّی نیز نرسیده است.

در این صورت آیه دلالت می کند بر این که خداوند بر پیامبرش مطالبی را نازل کرده که بر او ابلاغش سنگین و دشوار بوده است. و از طرفی نیز پیامبرصلی الله علیه وآله مأمور به تبلیغ آن است. حضرت صلی الله علیه وآله در فکر دشواری چگونگی تبلیغ آن است که آیه فوق نازل می شود تا به او گوشزد کند که هیچ فکر و ناراحتی به خود راه ندهد که مردم در مقابل ابلاغ آن چه موقفی خواهند داشت . . .
2 - بیان اهمیت شرط
جمله شرطیه در آیه {وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ در مقام تهدید آمده است و حقیقت آن بیان اهمیّت حکم است به این معنا که اگر این حکم به مردم نرسد و حق آن مراعات نشود گویا حقّ هیچ جزئی از اجزای دین مراعات نشده است. نتیجه این که:
جمله شرطیه در صدد بیان اهمیّت شرط در ترتّب جزاء مهمتر است، و لذا نمی توان این نوع جمله شرطیه را همانند جملات شرطیه دیگر دانست که در مکالمات رایج است، زیرا غالب جملات شرطیه در مواردی به کار برده می شود که انسان به تحقق جزاء غافل است چون از تحقق شرط آگاهی ندارد، ولی این احتمال در حقّ پیامبرصلی الله علیه وآله جاری نمی شود.

3 - نوع خوف پیامبرصلی الله علیه وآله
از آن جا که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله شجاع بوده و در راه پیشبرد اهداف اسلام از هیچ فداکاری دریغ نمی کرده است، لذا خوفی که از آیه استفاده می شود که پیامبرصلی الله علیه وآله در ابلاغ آن داشته مربوط به خودش نبوده، بلکه خوف حضرت بر اسلام و رسالتش بوده است.

4 - مقصود از «الناس»
گر چه افرادی امثال فخر رازی در صددند که «الناس» در آیه را به کفار برگردانند به قرینه ذیل آیه که می فرماید: {إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرینَ ، ولی این معنا خلاف ظاهر کلمه «الناس» است، زیرا «ناس» اعمّ از کافر و مؤمن است و وجهی برای حصر آن در کفار نیست. و لذا باید «کافرین» در آیه را به مرتبه ای از کفر معنا کرد که شامل منافقان زمان حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله که از آن ها خوف داشته نیز بشود.

5 - معنای عصمت
مطابق بیانات گذشته مقصود از عصمت الهی که به پیامبرش وعده داده شده، نوع عصمتی است که با خوف رسول خداصلی الله علیه وآله تناسب داشته است، که همان عصمت از طعن در نبوّت و اتهام حضرت صلی الله علیه وآله به اموری است که با مقام نبوت او سازگاری ندارد.

دیده شده از کتاب غدیر شناسی و پاسخ به شبهات علی اصغر رضوانی

امامت باطنی نه ظاهری!!

برخی می گویند: مقصود از «ولایت» در حدیث غدیر ولایت باطنی است نه ظاهری که مرادف با حکومت داری و خلافت و سرپرستی عموم مسلمین باشد، اهل سنت با این توجیه در صدد جمع بین
ولایت حضرت امیرعلیه السلام و خلافت سه خلیفه قبل می باشند.

پاسخ اولاً: اگر بنا باشد که این گونه کلمات حمل بر خلاف ظاهر شود، باید نبوّت را نیز این گونه بتوان تأویل کرد، در حالی که قطعاً باطل است.

ثانیاً: به چه دلیل خلافت این خلفا ثابت شده تا در صدد جمع بین حقانیّت خلافت آنان و حدیث غدیر برآمده اند.

ثالثاً: این تفسیر، خلاف ظاهر کلمه «مولی» و مفهوم ولایت است، زیرا معنایی که از ظاهر لفظ مولی و ولایت به دست می آید همان سرپرستی است.

رابعاً: ما معتقدیم که «ولایت» در حدیث غدیر و دیگر احادیث، همان ولایت عامّه الهی است که از شؤونات آن حاکمیت سیاسی و مرجعیّت دینی است.

دیده شده از کتاب غدیر شناسی و پاسخ به شبهات علی اصغر رضوانی