اعمال ماه رجب  به دو دسته تقسيم مي‏شود:

الف- اعمال و عبادات مشترك بين تمام روزها و شب‏هاي اين ماه‏
ب- اعمال ويژه كه مختص روزها و شب‏هاي خاص اين ماه است.

اعمال مشترك ماه رجب‏

اینها اعمالی است كه انجام دادن آنها متعلق به همه ماه رجب است و اختصاصى به روز معینی ندارد و آن چند مورد است :

1- در تمام ایام ماه رجب دعای ذیل را که روایت شده امام زین العابدین(علیه السلام) در حجر در غره خواندند، خوانده شود:

“یَا مَنْ یَمْلِكُ حَوَائِجَ السَّائِلِینَ وَ یَعْلَمُ ضَمِیرَ الصَّامِتِینَ لِكُلِّ مَسْأَلَةٍ مِنْكَ سَمْعٌ حَاضِرٌ وَ جَوَابٌ عَتِیدٌ اللَّهُمَّ وَ مَوَاعِیدُكَ الصَّادِقَةُ وَ أَیَادِیكَ الْفَاضِلَةُ وَ رَحْمَتُكَ الْوَاسِعَةُ فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْضِىَ حَوَائِجِى لِلدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدِیرٌ .”

2- دعایی را كه از امام صادق(علیه السلام) روایت شده، خوانده شود:

«خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَیْرِكَ وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلا لَكَ وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلا بِكَ وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ وَ خَیْرُكَ مَبْذُولٌ لِلطَّالِبِینَ وَ فَضْلُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ وَ نَیْلُكَ مُتَاحٌ لِلْآمِلِینَ وَ رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِیئِینَ وَ سَبِیلُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِینَ اللَّهُمَّ فَاهْدِنِى هُدَى الْمُهْتَدِینَ وَ ارْزُقْنِى اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِینَ وَلا تَجْعَلْنِى مِنَ الْغَافِلِینَ الْمُبْعَدِینَ وَ اغْفِرْ لِى یَوْمَ الدِّینِ .»

3- از امام صادق (علیه السلام) روایت شده كه در ماه رجب این خوانده شود:

«اللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ صَبْرَ الشَّاكِرِینَ لَكَ وَ عَمَلَ الْخَائِفِینَ مِنْكَ وَ یَقِینَ الْعَابِدِینَ لَكَ اللَّهُمَّ أَنْتَ الْعَلِىُّ الْعَظِیمُ وَ أَنَا عَبْدُكَ الْبَائِسُ الْفَقِیرُ أَنْتَ الْغَنِىُّ الْحَمِیدُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الذَّلِیلُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنُنْ بِغِنَاكَ عَلَى فَقْرِى وَ بِحِلْمِكَ عَلَى جَهْلِى وَ بِقُوَّتِكَ عَلَى ضَعْفِى یَا قَوِىُّ یَا عَزِیزُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ اكْفِنِى مَا أَهَمَّنِى مِنْ أَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.»

قابل توجه است که ادعیه دیگری نیز برای این ماه عزیز ذکر شده است که می‌توانید به مفاتیح الجنان مبحث اعمال ماه رجب رجوع نمایید .

4- از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) روایت شده كه: هر كس در ماه رجب صد مرتبه بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَحْدَهُ لا شَرِیكَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و آن را به صدقه ختم فرماید حق تعالى براى او به رحمت و مغفرت و كسى كه چهار صد مرتبه بگوید بنویسد براى او اجر صد شهید عطا فرماید.

5- از نبی مکرم اسلام روایت است: كسى كه در ماه رجب هزار مرتبه “لا إِلَهَ إِلا اللهُ” بگوید خداوند عز و جل براى او صد هزار حسنه عطا کند و براى او صد شهر در بهشت بنا فرماید .

6- روایت است كسى كه در رجب در صبح هفتاد مرتبه و در شب نیز هفتاد مرتبه بگوید: “أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ” و پس از اتمام ذکر، دست‌ها را بلند كند و بگوید: “اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِى وَ تُبْ عَلَىَّ” اگر در ماه رجب بمیرد خدا از او راضى باشد و به بركت ماه رجب، آتش او را مس نكند .

7- در کل این ماه هزار مرتبه ذکر: أَسْتَغْفِرُ اللهَ ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ مِنْ جَمِیعِ الذُّنُوبِ وَ الْآثَامِ ” گفته شود؛ تا خداوند رحمان او را بیامرزد .

8- سید بن طاووس در اقبال از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) فضیلت بسیاری براى خواندن سوره قل هو الله أحد نقل کرده است که ده هزار مرتبه یا هزار مرتبه یا صد مرتبه در این ماه تلاوت شود. و نیز روایت كرده كه هر كس در روز جمعه ماه رجب صد مرتبه سوره قل هو الله أحد را بخواند براى او در قیامت نورى شود كه او را به بهشت بكشاند.

9- سید بن طاووس از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) روایت كرده كه: هر كس در روز جمعه ماه رجب، مابین نماز ظهر و عصر، چهار ركعت نماز بگزارد و در هر ركعت حمد یك مرتبه و آیة الكرسى هفت مرتبه و قل هو الله أحد پنج مرتبه بخواند، و سپس ده مرتبه بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ» حق تعالى براى او از روزى كه این نماز را گزارده تا روزى كه بمیرد هر روز هزار حسنه به او عطا فرماید، و او را به هر آیه‌ای كه خوانده شهرى در بهشت از یاقوت سرخ و به هر حرفى قصرى در بهشت از دُرّ سفید دهد و تزویج فرماید او را حورالعین و از او راضى شود .

10- سه روز از این ماه را كه پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه گرفته شود. زیرا كه روایت شده هر كس در یكى از ماه‌هاى حرام، این سه روز را روزه بدارد حق تعالى براى او ثواب نهصد سال عبادت بنویسد.

11- از حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) روایت شده است كه: هر كس در یك شب از شب‌هاى ماه رجب ده ركعت نماز به این نحو که در هر ركعت حمد و قل یا ایها الكافرون یك مرتبه و توحید سه مرتبه بخواند، خداوند گناهان او را می‌آمرزد.
هلال ماه

اعمال شب و روز اول ماه رجب

شب اول ماه رجب( لیله الرغائب، شب آرزوها)

این شب، شب شریفى است و در آن چند عمل وارد شده است .

1- وقتی هلال ماه دیده شد فرد بگوید:

اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَةِ وَ الْإِسْلامِ رَبِّى وَ رَبُّكَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ.

و از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقول است كه چون هلال رجب را مى‏دید میگفت: اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِى رَجَبٍ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ أَعِنَّا عَلَى الصِّیَامِ وَ الْقِیَامِ وَ حِفْظِ اللِّسَانِ وَ غَضِّ الْبَصَرِ وَلا تَجْعَلْ حَظَّنَا مِنْهُ الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ.

2- غسل.

حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) فرموده‌اند: هر كس ماه رجب را درك كند و اول و وسط و آخر آن ماه را غسل نماید، از گناهان خود پاک می‌شود مانند روزى كه از مادر متولد شده است.

3- زیارت امام حسین علیه السلام .

4- بعد از نماز مغرب بیست ركعت، یعنی 10 تا دو رکعتی نماز گزارده شود. تا خود، اهل، مال و اولادش محفوظ بماند و از عذاب قبر در پناه باشد.

5- بعد از نماز عشاء دو ركعت نماز گزارده شود بدین نحو:

در ركعت اول حمد و ألم نشرح یك مرتبه و توحید سه مرتبه و در ركعت دوم حمد و ألم نشرح و توحید و معوذتین خوانده شود و پس از سلام، سى مرتبه لا إِلَهَ إِلا اللهُ بگوید و سى مرتبه صلوات بفرستد تا حق تعالى گناهان او را بیامرزد مانند روزى كه از مادر متولد شده است.

روز اول رجب

این روز، روز شریفى است و برای آن چند عمل ذکر شده است:

1- روزه .

روایت شده كه حضرت نوح (علیه السلام) در این روز به كشتى سوار شد و به كسانى كه همراه او بودند امر فرمود روزه بگیرند که هر كس این روز را روزه بگیرد، آتش جهنم یك سال از او دور شود .

2- غسل .

3- زیارت امام حسین علیه السلام.

از امام جعفر صادق(علیه السلام) روایت شده است که: هر كس امام حسین (علیه السلام) را در روز اول رجب زیارت کند، خداوند او را بیامرزد. البته قابل ذکر است که زیارت از راه دور هم مورد قبول است ان شاء الله.

اعمال روز سيزدهم رجب‏
1. روزه داشتن‏
روزه‏داري در اين روز مستحب است و هر كس بخواهد اعمال ام داود را انجام دهد. بايد سه روز ايام بيض را روزه بگيرد. و در روز پانزدهم رجب، اعمال ام داود را انجام دهد. (11)
2. اعتكاف‏
در اين روز مستحب است. ولي هر كس اين روز را در اعتكاف باشد بايد دو روز بعدي را نيز اعتكاف نمايد.

اعمال شب چهاردهم ماه رجب‏

1. خواندن چهار ركعت نماز دو ركعتي

اعمال روز چهاردهم‏

1. روزه داشتن.

اعمال شب پانزدهم

اين شب از شبهاي شريف و پرفضيلت است و اعمال زير در اين شب سفارش شد.
1. غسل نيمه رجب
2.شب زنده ‏داري با دعا و تلاوت قرآن

3. نماز گزاردن، شش ركعت نماز، به صورت سه نماز دو ركعتي

4. خواندن زيارت امام حسين (ع)

اعمال نیمه ماه رجب

الف- شب نيمه رجب.

اعمال عبادي اين شب شريف عبارتند از:

1- غسل.

2- احيا و شب زنده داري.

3- زيارت امام حسين(ع).

4- شش ركعت نماز

5- سي ركعت نماز، كه در هر ركعت، پس از حمد، ده بار سوره توحيد (قل هو الله احد) قرائت گردد.

6- دوازده ركعت نماز، كه در هر ركعت، سوره حمد، سوره توحيد (قل هو الله احد)، سوره فلق (قل اعوذ برب الفلق)، سوره ناس (قل اعوذ برب الناس)، آيه الكرسي (الله لا اله الا هو الحي القيوم) و سوره قدر (انا انزلناه في ليله القدر) را چهار بار بخواند و پس از سلام نماز، چهار بار بخواند: الله الله ربي، لا اشرك به شيئا و لا اتخذ من دونه وليا. و هر چه مي خواهد بخواند.

ب ـ روز نيمه رجب

اين روز، روز مباركي است و اعمال عبادي آن عبارتند از: 1- غسل. 2- زيارت امام حسين(ع). 3- ده ركعت نماز سلمان فارسي(رض)، بدين گونه كه در هر ركعت، پس از حمد، سه بار سوره توحيد (قل هو الله احد) و سه بار سوره كافرون (قل يا ايها الكافرون) را قرائت كند و پس از هر سلام نماز، دست هاي خويش را بلند و بگويد: لا اله الا الله وحده لا شريك له، له الملك و له الحمد، يحيي و يميت و هو حي لا يموت بيده الخير و هو علي كل شي قدير، الها احدا، فردا، صمدا، لم يتخذ صاحبه و لا ولدا.

 1.چهار ركعت نماز بخواند و پس از سلام نماز، دست ها را پهن كند و بگويد: اللهم يا مذل كل جبار و يا معز المومنين انت كهفي …

2. عمل “ام داوود” كه مهمترين اعمال اين روز شريف است.

هر كسي كه مي خواهد آن را انجام دهد، روزهاي سيزده، چهارده و پانزدهم رجب را روزه بگيرد و در روز پانزدهم در نزديكي ظهر، غسل كند و به هنگام ظهر، نماز ظهر و عصر را به جاي آورد و نمازش را در جايي خلوت به جاي آورده و كسي و يا چيزي وي را به خود مشغول نسازد و ركوع و سجود نماز را به نيكويي انجام دهد.

سپس به سوي قبله بنشيند و سوره حمد را صد بار، سوره توحيد (قل هو الله احد) را صد بار، آيه الكرسي (لا اله الا هو الحي القيوم) ده بار و آن گاه سوره هاي ذيل را يكبار به طور كامل بخواند: سوره انعام، سوره بني اسرائيل، سوره كهف، سوره لقمان، سوره يس، سوره صافات، سوره فصلت (حم)، سوره شوري (حم، عسق)، سوره دخان (حم)، سوره فتح (انا فتحناك لك)، سوره واقعه، سوره ملك (تبارك الذي)، سوره قلم (ن و القلم)، سوره انشقاق (اذا السماء انشقت) و ما بعدش تا آخر قرآن كريم را بخواند و چون از خواندن آيات قرآن، فراغت حاصل كرد، در حالي كه به سمت قبله است، اين دعا را بخواند: صدق الله العظيم، الذي لا اله الا هو الحي …

هرگاه شب نيمه رجب فرار رسد، خداوند سبحان به خزانه داران و كاتبان اعمال بندگان دستوري مي دهد و به آنان مي فرمايد: در دفتر اعمال بندگان من نگاه كنيد، هر گناه و بدي در آن ديديد، در اين شب آن ها را محو كرده و تبديل به حسنات نماييد.

پس از دعا، بر زمين سجده كند و دو طرف صورت خود را بر خاك گذارد و بگويد: اللهم لك سجدت و بك آمنت، فارحم ذُلّي و فاقتي و اجتهادي و تضرّعي و مَسكنتي و فقري اليك يا ربّ.

در اين حال، كوشش نما كه اشكي از چشمانت جاري شود، اگر چه اندك باشد و اين علامت استجابت مي باشد.

گفتني است كه عمل “ام داوود” را امام صادق(ع) به “ام خالد بربريه” مادر رضاعي خود و مادر داوود بن حسن مثني بن امام حسن مجتبي(ع) آموخت و آن زن صالحه اين عمل را در نيمه رجب انجام داد و از خداوند متعال مسئلت كرد، كه فرزندش داوود بن حسن مثني را از حبس و شكنجه منصور دوانقي (دومين خليفه عباسي) رهايي بخشد.

چيزي نگذشت كه فرزندش از حبس منصور در عراق رهايي يافت و در نزد مادرش در مدينه حاضر گشت.

آن گاه، داوود به همراه مادرش ام خالد بربريه، جهت عرض تقدير و تشكر به محضر امام صادق(ع) حضور يافتند و امام صادق(ع) به وي فرمود: منصور دوانقي شبي ]همان شبي كه ام داوود دعا كرد[ اميرمؤمنان علي(ع) را در خواب ديد و آن حضرت به منصور فرمود: فرزندم را آزاد گردان و الا تو را در آتش مي اندازم. منصور، پايين پايش را نگه كرد و ديد پر از آتش فروزان است. از خواب بيدار شد و بدنش به لرزه درآمد و در همان حال دستور آزادي تو را صادر كرد.

اعمال آخر ماه رجب

روایت شده که پیامبر اکرم در بیان نماز اخر ماه رجب می فرمایند :

هر کس در اخر ماه رجب 10 رکعت نماز بخواند که در هر رکعت سوره حمد را یکمرتبه و سوره توحید را سه مرتبه و سوره کافرون را سه مرتبه باشد ، و پس از سلام نماز دستهایش را به سوی اسمان بلند کند و بگوید :

لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لاشَرِیکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُالْحَمْدُ یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ هُوَحَیٌّ لا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَهُوَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ، وَصَلَّى اللَّهُ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِالطَّاهِرِینَ، وَ لا حَوْلَ وَ لاقُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّالْعَظِیمِ.

سپس دستهایش را به روی صورت بکشد و حاجتش را از خداوند بخواهد ، دعای او مستجاب شود و خداوند بین او و جهنم هفت گودال فاصله بیاندازد که اندازه هر گودال به اندازه فاصله اسمان تا زمین است و در به ازای هر رکعت هزاررکعت نوشته شود و برای او گذر از صراط و دوری از جهنم تضمین شود.

سلمان رضوان الله علیه می گوید :

هنگامی که کلام پیامبر صلی الله علیه و اله به اخر رسید ، به حالت گریه به سجده افتادم و خداوند را شکر نمودم که این حدیث را از پیامبر شنیدم .

شب بیست و هفتم ماه رجب (شب مبعث)

شب مبعث از شب هاى مهمّ سال و بسیار ارزشمند است و اعمالى براى این شب نقل شده است:

اوّل: غسل کردن در این شب مستحب است.

دوم: «شیخ طوسى» در كتاب «مصباح المتهجّد» روایتى را از امام جواد (ع) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: «در ماه رجب، شبى است که از تمام آنچه که خورشید بر آن مى تابد بهتر است و آن شب، شب «بیست و هفتم» ماه رجب است که در صبح این شب، رسول خدا(ص) به رسالت مبعوث گردید و از شیعیان ما هر کس در آن شب عملى را انجام دهد، پاداش آن به اندازه عمل شصت سال خواهد بود.»

از آن حضرت سوال شد: چه عملى در آن شب بهتر است؟

فرمود: پس از نماز «عشا» وقتى که خوابیدى، پیش از نیمه شب، یا پس از نیمه آن از خواب برمى خیزى و دوازده رکعت نماز مى خوانى، در هر رکعتى، سوره «حمد» و یک سوره از سوره هاى کوچک مفصّل را مى‌خوانى. آنگاه در هر دو رکعتى که سلام نماز را دادى، مى نشینى و هفت مرتبه سوره «حمد» و هفت مرتبه «معوّذتین» (سوره فلق و ناس) و سوره هاى «توحید» و «کافرون» و سوره «قدر» و «آیة الکرسى» را هر کدام هفت مرتبه مى خوانى. آنگاه هر حاجتى که دارى از خداوند طلب کن.

سوم: دوازده رکعت نماز است که نحوه آن در اعمال شب نیمه رجب، بیان شد.

چهارم: زیارت حضرت امیر مؤمنان على (ع) در این شب، از افضل اعمال است. براى آن حضرت، در این شب سه زیارت نقل شده است.

روز بیست و هفتم ماه

بیست و هفتم رجب، روز مبعث است که روز بسیار شریف و با ارزشى است.

در روایتى از امام صادق (ع) روز مبعث به عنوان شریفترین اعیاد یاد شده است. در هر حال بزرگان براى این روز، اعمالى ذکر کرده‌اند:

اوّل: غسل کردن در این روز مستحب است.

دوم: روزه. این روز در میان روزهاى سال یکى از چهار روزى است که روزه گرفتن آن فضیلت بسیار دارد و پاداش فراوانى براى آن نقل شده است.

در روایتى از امام صادق (ع) مى‌خوانیم: «هر کس در روز بیست و هفتم رجب روزه بگیرد، خداوند براى او پاداش روزه هفتاد سال را مى نویسد».

سوم: زیاد صلوات فرستادن.

در روایتى از امام صادق (ع) نقل شده است که: «در این روز روزه مى گیرى و بر محمد و آلش زیاد صلوات مى فرستى.»

چهارم: زیارت رسول خدا و امیر مؤمنان (علیهما السلام) است.

پنجم: دوازده رکعت نماز است.

از «ریّان بن صلت» نقل شده است که هنگامى که امام محمّد تقى (ع) در بغداد بود، روز نیمه رجب و روز بیست و هفتم رجب را روزه مى گرفت و همه ملازمان و یاران آن حضرت نیز روزه گرفتند. آنگاه به ما فرمودند، دوازده رکعت نماز بجا آوریم (هر دو رکعت به یک سلام) که در هر رکعت، «حمد» و «سوره اى» بخوانیم و هنگامى که نمازها به پایان رسید، هر یک از سوره هاى حمد، توحید و معوّذتین (فلق و ناس) را چهار مرتبه بخوانیم، آنگاه چهار مرتبه گفته شود: لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ واللهُ اَکْبَرُ، وَسُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ، وَ لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظِیمِ; و چهار مرتبه: اَللهُ اَللهُ رَبِّى لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً و چهـار مرتبـه: لا اُشْرِکُ بِرَبّى اَحَـداً.

ششم: دوازده رکعت نماز دیگر: «شیخ طوسى»، از حسین بن روح (رحمه الله) روایت کرده است که در این روز دوازده رکعت نماز بجا مى آورى و در هر رکعت حمد و هر سوره اى که خواستى مى خوانى و پس از هر دو رکعت و سلام نماز، مى خوانى: اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فى الْمُلْکِ، وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً، یا عُدَّتى فى مُدَّتى یا وَلیّى فى نِعْمَتى،یا غِیاثى فى رَغْبَتى،یا نَجاحى فى حاجَتى یاحافِظى فى غَیْبَتى،یاکافِىَّ (کافِىَ) فى وَحْدَتى،یااُنْسى فى وَحْشَتى اَنْتَ السّاتِرُ عَوْرَتى فَلَکَ الْحَمْدُ، وَ اَنْتَ الْمُقیلُ عَثْرَتى فَلَکَ الْحَمْدُ وَاَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتى فَلَکَ الْحَمْدُ،صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاسْتُرْ عَوْرَتى، وَ آمِنْ رَوْعَتى، وَ اَقِلْنى عَثْرَتى، وَ اصْفَحْ عَنْ جُرْمى، وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتى فى اَصْحابِ الْجَنَّةِ، وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذى کانُوا یُوعَدُونَ.

وقتى که نماز و دعا پایان یافت، هر یک از سوره هاى حمد، اخلاص، معوّذتین، کافرون، انّاانزلناه و آیة الکرسى را هفت مرتبه مى خوانى. سپس هفت بار مى گویى: لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ واللهُ اَکْبَرُ، وَسُبْحانَ اللهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ و آنگاه هفت مرتبه مى گویى: اَللهُ اَللهُ رَبِّى لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً. پس از آن، هرچه از خدا مى خواهى طلب نما.

هفتم: دعایى است که وقتى امام موسى بن جعفر (ع) را در روز 27 رجب سال 179 هجرى از مدینه به سوى بغداد حرکت دادند، آن را خواند: یا مَنْ اَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، وَضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجاوُزَ، یا مَنْ عَفى وَتَجاوَزَ، اُعْفُ عَنّى وَتَجاوَزْ یا کَریمُ، اَللّـهُمَّ وَقَدْ اَکْدَى الطَّلَبُ، وَاَعْیَتِ الْحیلَةُ وَالْمَذْهَبُ، وَدَرَسَتِ الاْمالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجآءُ اِلاَّ مِنْکَ، وَحْدَکَ لا شَریکَ لَکَ …

روز آخر ماه

در این روز، نماز جناب سلمان را بجا مى آورى. همچنین روزه نیز در این روز پاداش فراوان دارد، امام رضا (ع) فرمود: «هر کس روز آخر ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند گناهانش را مى آمرزد».

برگرفته از مفاتیح الجنان

نوروز با همه خوبی هایش آفتهایی نیز دارد. در طول این روزها برخی دچار خطاهایی می شوند و گاهی خط قرمزهای شرعی را می شکنند و از حد شرعی تجاوز می کنند، در حالی که قرآن می فرماید:

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَیِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدینَ‏؛ اى كسانى كه ایمان آورده‏اید! چیزهاى پاكیزه را كه خداوند براى شما حلال كرده است، حرام نكنید! و از حدّ، تجاوز ننمایید! زیرا خداوند متجاوزان را دوست نمى‏دارد.(1) اسلام دین میانه روی است و در آن افراط و تفریط وجود ندارد و از طرفی دین مثبت گراست در این آیه شریفه ابتدا استفاده کردن از چیزهای حلال را مطرح و حتی با کسانی که آنچه محوز داده از خود و دیگران محروم می کنند را مورد انتقاد قرار می دهد از طرفی کسانی که که از حدود الهی تجاوز می کنند را نیز از دایره دوستان دین خارج می کند. قرآن در جای دیگر بعد از بیان دستوات الهی می فرماید:

تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ‏ فَلا تَعْتَدُوها وَ مَنْ یَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ‏ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛ اینها حدود و مرزهاى الهى است؛ از آن، تجاوز نكنید! و هر كس از آن تجاوز كند، ستمگر است.(2) بنابراین طبق دیدگاه قرآنی نه باید از تفریحات سالم خودداری کرد و نه به بهانه تفریح و شادی گناه مرتکب شد. و اما گناهانی که در نوروز بیشتر به چشم می خورد:

1. آزار و اذیت دیگران

یکی از اخلاق رذیله که در اسلام از آن به شدت نهی کرده است آزار رساندن به دیگران است، به ویژه اگر طرف مسلمان و مؤمن به خدا باشد. قرآن در این زمینه می فرماید: وَ الَّذینَ یُؤْذُونَ‏ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَیْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبیناً؛ و آنان كه مردان و زنان باایمان را به خاطر كارى كه انجام نداده‏اند آزار مى‏دهند؛ بار بهتان و گناه آشكارى را به دوش كشیده‏اند. (3)

روایات زیادی نیز وجود دارد:

در ارشاد القلوب باب هجدهم - سفارشهاى لقمان به پسرش آمده است: نبى اكرم صلّى اللَّه علیه و اله فرموده: اگر هر كسى مؤمنى را آزار دهد اگر چه بواسطه‏ى یك جمله سخن باشد روز قیامت محشور مى‏شود در حالتى كه در پیشانى او نوشته شده ناامید از رحمت خداست و او مانند كسى است كه كعبه و بیت المقدس را خراب كرده و ده هزار فرشته را كشته است. رفاعة بن اعین گفته است كه امام صادق علیه السّلام به من فرمود: آیا خبر دهم ترا از كسانى كه روز قیامت عذابشان از همه سخت‏تر است عرض كردم بلى آقاى من مرا خبر ده! فرمود: سخت‏ترین مردم از حیث عذاب روز قیامت كسى است كه ستمگرى را به ضرر و زیان مؤمنى كمك كند اگر چه به یك كلمه حرف باشد.(4)

از آن طرف کسی که از انجام این گناه خودداری کند دارای اجری بس بزرگ است: شیخ صدوق در مجلس سى و هفتم کتاب امالى از امام دهم على بن محمد علیه السّلام در مصاحبه موسى با خداى عز و جل می نویسد: موسى [عرضه داشت:] معبودا … پاداش كسى كه آزار خود را از مردم باز دارد و به آنها خوبى كند چیست؟

ج- دوزخ روز قیامت به او فریاد زند كه به تو راهى ندارم. (5)

امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: صداقت از امانت بحساب مى‏آید دروغ خیانت مى‏باشد، ادب آدمى را سربلند مى‏كند، دور اندیشى از تیز هوشى است، اسراف آدمى را هلاك مى‏كند و میانه روى ثروت مى‏آورد

2. آسیب رسانده به طبیعت

امام على(علیه السلام) فرمود: … آنچه باعث افزایش در عمر شود، آزار نكردن و احترام سالمندان است، و صله رحم و دورى از بریدن درختان‏ تر؛ مگر در حال ضرورت‏ و كامل وضو گرفتن و حفظ تندرستى‏. (6)

3. اسراف کردن

در پذیرایی ها و مهمانی های نوروزی مواد غذایی دور ریخته می شود که این خلاف تعالیم اسلام است. در قرآن به صراحت آمده است: یا بَنی‏ آدَمَ خُذُوا زینَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَ كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفینَ؛ اى فرزندان آدم! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد، با خود بردارید! و (از نعمتهاى الهى) بخورید و بیاشامید، ولى اسراف نكنید كه خداوند مسرفان را دوست نمى‏دارد.(7)

إِنَّ الْمُبَذِّرینَ‏ كانُوا إِخْوانَ الشَّیاطینِ وَ كانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ كَفُوراً ؛ چرا كه تبذیركنندگان، برادران شیاطینند؛ و شیطان در برابر پروردگارش، بسیار ناسپاس بود! (8) احادیث در این مورد فراوان است از جمله:

ابن نباته گوید: امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: صداقت از امانت بحساب مى‏آید دروغ خیانت مى‏باشد، ادب آدمى را سربلند مى‏كند، دور اندیشى از تیز هوشى است، اسراف آدمى را هلاك مى‏كند و میانه روى ثروت مى‏آورد.(9)

امام صادق علیه السّلام فرمودند: همانا خداوند میانه‏روى را دوست داشته و از اسراف‏ بدش مى‏آید؛ حتى دور انداختن هسته خرما (اگر به درد بخورد) و باقیمانده آب نوشیدنى. (10)

4. شادی های غیر مجاز مانند شرکت در مجالس لهو و لعب

شادی و شاد کردن دیگران خوب است به شرطی که خلاف موازین شرعی نباشد و نیز آسایش اطرفیان به خطر نیفتد که در این صورت باید از آن اجتناب کرد. شادی اگر همراه گناه باشد هر چند در لحظه گناه لذتی دارد اما این لذت آنی و زودگذر است اما اثرات روحی و روانی جبران ناپذیری را با خود دارد. هم در این دنیا و هم در آن دنیا انسان را از لذت بردن از خوشی های ابدی محروم خواهد کرد. اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَیْنَكُمْ …وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ.

خدا در قرآن می فرماید: بدانید زندگى دنیا تنها بازى و سرگرمى و تجمّل پرستى و فخرفروشى در میان شما و افزون طلبى در اموال و فرزندان است، همانند بارانى كه محصولش كشاورزان را در شگفتى فرو مى‏برد، سپس خشك مى‏شود به گونه‏اى كه آن را زردرنگ مى‏بینى؛ سپس تبدیل به كاه مى‏شود! و در آخرت، عذاب شدید است یا مغفرت و رضاى الهى؛ و (به هر حال) زندگى دنیا چیزى جز متاع فریب نیست! (11)

در اندرزهاى لقمان به پسرش آمده است: موعظه را گوش‏ دار و به آن عمل نما… و به آوازهاى لهو و لعب گوش فرا مده، كه آخرت را از یاد تو مى‏برد.(12)

عن الرّضا علیه السّلام‏: اجعلوا لانفسكم حظّا من الدّنیا… و استعینوا بذلك على امور الدّنیا؛ حضرت رضا علیه السّلام فرموده است: از لذایذ دنیوى نصیبى براى كامیابى خویش قرار دهید و تمنیات دل را از راههاى مشروع برآورید، مراقبت كنید در این كار به مردانگى و شرافتتان آسیب نرسد و دچار اسراف و تندروى نشوید. تفریح و سرگرمی هاى لذت‏بخش شما را در اداره زندگى یارى می كند و با كمك آن بهتر به امور دنیاى خویش موفق خواهید شد.(13)

5. چشم و هم چشمی

6. غیبت

7. چشم چرانی

پی نوشت ها:

1. سوره مائده، آیه 87

2. بقره/ 229

3. احزاب/ 58

4. ارشاد القلوب، ترجمه رضایى، ج‏1، صص 187 و 188

5. امالى شیخ صدوق، ترجمه كمره‏اى، متن، ص 208

6. آداب و سنن، ترجمه جلد شانزدهم بحارالانوار، ص202 و ص: 203

7. سوره انعام/ 31

8. سوره إسراء/ 27

9. ایمان و كفر، ترجمه الإیمان و الكفر بحارالانوار، ج‏1 ،ص 499

10. ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ترجمه بندرریگى،ص 401

11. سوره حدید، آیه 20

12. ارشاد القلوب، ترجمه سلگى، ج‏1، ص : 189 ص: 191

13. الحدیت، روایات تربیتى، ج‏2، ص 133

سیدروح الله علوی

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

 دعای تحویل سال نو به زبان عربی:

یا مقلب القلوب و الابصار
یا مدبر اللیل و النهار
یا محول الحول و الاحوال
حول حالنا الی احسن الحال

دعای تحویل سال نو به زبان فارسی

ای دگرگون کننده ی قلب ها و چشم هـــــا
ای گرداننده و تنظیم کننده ی روزها و شبها
ای تغییر دهنده ی حال انسان و طبیعـــــت
حال ما را به بهترین حال دگرگون فرمــــــــــا

دعاي-تحويل-سال-نو-با-صداي-دكتر-محمد-اصفهاني

سند دعای تحویل سال:

یکی از آیین های ویژه هنگام گردش سال شمسی، خواندن « نیایش گردش سال» یا «دعای تحویل سال» است که خانواده های ایرانی با توجه به باورهای خود در این هنگام دعایی که به صورت رسمی در رسانه ها پخش می شود را می‌خوانند، دعای معروف «یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر اللیل و النهار، یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الا أحسن الحال» است.

در کتاب‌های مشهور ادعیه همچون «اقبال الا‌عمال» سید‌ابن‌طاووس و «مصباح المتهجد» شیخ طوسی اشاره‌‌ای به دعای تحویل سال نگردیده و این نشان می‌دهد چه در منابع اهل سنت و چه در منابع تشیع، سند روایی مورد اعتماد برای آن موجود نیست. اما علامه محمد باقر مجلسی(۱۰۳۷-۱۱۱ه.ق) در کتاب «زادالمعاد» در خصوص این دعا گزارش می‌کند که در کتب غیر مشهوره؛ روایت کرده‌اند که در وقت تحویل سال این دعا را بسیار بخوانید: یا مقلب‌القلوب والابصار یا مدبر اللیل والنهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال، بعضی ذکر کرده‌اند، این دعا ۳۶۶ مرتبه گفته شود. بنابراین با توجه به این گزارش، دعای تحویل سال در دوره صفویه مرسوم و معمول بوده است…

در هر حال جدای از این که دعای تحویل سال تا پیش از دوره صفویه چگونه بوده و این دعا در کدام یک از مآخذ حدیثی نقل شده است، نفس دعا یا قرائت قرآن یا حتی نمازگزاردن، هنگام تحویل سال نشان از اسلامی شدن نوروز دارد. حتی بعضی‌ها معتقدند عبارات دعای تحویل سال برگرفته از عبارات قرآنی یا احادیث و روایاتی است که در معتبرترین مآخذ شیعی نظیر «التهذیب» شیخ طوسی نقل شده است.

بنا بر نقل علامه مجلسی، این دعا در بعضی کتب چنین آمده است: «یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الی احسن الحال.» و در روایت دیگر: «یا مقلب القلوب والابصار یا مدبر الیل و النهار یا محول الحول و الاحوال ، حول حالنا الی احسن الحال.» ذکر شده است.

در این گزارش مجلسی تصریح دارد این دعا در «کتاب های غیر مشهور» ثبت و ضبط شده است، اما در کتب اربعه شیعه و کتاب های مشهور ادعیه نیامده است.

اگر چه بیشتر ترکیبات این دعا در قرآن سابقه ندارد و تنها شباهت هایی دیده می شود. ولی در متون معتبر عربی و کتب دینی، بعضی از این عبارت ها و مشابه آن ها آمده است که به ذکر چند مورد از آن ها بسنده می کنیم.

عبارت «مقلب القلوب و الابصار» با این مفهوم در قرآن سابقه ندارد و منظور از عبارت « … یوما تتقلب فیه القلوب و الابصار » نیز که یک بار در قرآن سوره نور آیه ۳۷ آمده ، منظور روز قیامت است و ارتباط مستقیمی به تحویل سال ندارد؛ البته در بعضی متون دینی دگرگونی طبیعت در فصول سال و زنده شدن طبیعت را به قیامت تشبیه کرده اند.

عبارت «یا مقلب القلوب و الابصار» در برخی احادیث که در مورد اذکار نوافل است آمده است، از جمله در کتاب إعلام الورى بأعلام الهدی شیخ طبرسی ، ص ۴۳۲، با عبارت «یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِک.» و نیز در مصباح المتهجد شیخ طوسی، ص ۱۳۲٫ در روایتی که مرحوم صدوق در « کمال الدین » ص ۳۵۳ از قول امام صادق علیه السلام آورده است .

سید بن طاووس نیز عبارتی دارند در کتاب « اقبال الاعمال » ج۱ ص ۲۹۴ : «فمنها ما وجدناها فی کتب أصحابنا رحمهم الله العتیقة ، وقد سقط منها أدعیة لیال ، وهو دعاء اللیلة الخامسة عشر : سبحان مقلب القلوب والأبصار ، سبحان مقلب اللیل والنهار».

عبارت « مدبر اللیل و النهار» نیز به این صورت و مفهوم در قرآن نیامده و عبارت قرآنی « یقدر اللیل و النهار» از سوره مزمل آیه ۲۰ ، به این عبارت « مدبر اللیل و النهار » شباهت دارد.

برخی احتمال می دهند، دعای تحویل سال از دوران صفوی با استفاده از ترکیبات عربی و یا الگو برداری از آن ها ساخته و پرداخته شده است. ولی این احتمال ضعیف است، چرا که این دعا در کتب قبل از مرحوم علامه مجلسی (یعنی قبل از صفوی) نیز بوده است . و لو اینکه آن کتب الآن در دسترس نیستند، ولی به لحاظ زمانی متقدم بر دوران صفویه بوده اند.

اگر چه صد در صد نمی توانیم، این دعا را به معصومین استناد دهیم، ولی محتوای آن هیچ منافاتی با معارف اهل بیت (ع) ندارد. البته قبول داریم که هر دعایی را نمی توان قبول کرد. در روایات هم آمده است، اهل بیت (ع) راهکاری برای شیعیان نشان می دادند تا آنها خودسرانه برخی ادعیه را نخوانند!

در بررسی ادعیه ای که در کتب روایی آمده است و شاید از لحاظ سند به ظاهر ضعیف هستند، قاعده ای به نام «تسامح ادله» در میان فقها می باشد و بسیاری از فقها، ادعیه ای را که مضامین والا دارند و با روایات و عقاید شیعه قابل اثبات هستند، بر اساس همین قاعده ، تصحیح می نمایند!

عمده در این دعا، مضمون دعایی آن است که منافاتی با تعالیم دینی ندارد، بلکه کاملا هم نیکوست، البته بحث سندی جای خود را دارد. دعاهای دیگری از این دست داریم که سند محکمی برای آنها ذکر نشده، اما به سبب مضامین عالیه ای که دارند مورد تایید علمای دین قرار گرفته اند، همانند مناجات شعبانیه که مرحوم امام خمینی سفارش زیادی بر خواندن آن دارند. در مورد دعای تحویل سال هم شاهد هستیم که هیچ یک از علما مخالفتی با آن نکرده و مقام معظم رهبری و امام خمینی‌(ره) در پیامهای نوروزی همواره آنرا می خواندند که این کار تایید بر صحت محتوایی این دعا می باشد

نظر برخی مراجع عظام تقلید را در خصوص آداب واعمال زمان تحویل سال نو و توصیه های آنان :

حضرت آیت الله العظمی مظاهری نکات مهمی را در سه بخش قرائت دعا ،توسل به اهل بیت ومحاسبه اعمال ودوری از اختلافات خانوادگی یادآور شده و مرقوم نمودند

۱- بهترین چیزها در موقع تحویل، خواندن این دعا، با توجه به معنی است: «یا مقلّب القلوب و الابصار یا مدبّر الّیل و النّهار یا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال». ای خدایی که همه چیز در دست تو است، سال خوشی به همۀ ما عنایت فرما.

و از خداوند متعال با توسل به اهل بیت«علیهم السلام» بخواهید در این سال، تقوا و رابطه با خودش و سلامتی و امنیت، مقدّر شما انجام دهد و فرج حضرت ولی عصر«ارواحنافداه» انشاءالله حاصل شود.

همچنین محدث قمی در مفاتیح، در آخر دستورات ماهها، نمازی در آن روز نقل می کند و بعد از نماز دعائی و در آن دعا شرافت و کرامت آن عید را نقل می کند که خواندن آن خوب است.

۲- هرکس باید جداً حساب سال را و گذشته را بکند و اگر گناهکار است، جداً توبه کند و با حالت توبه وارد سال شود.

۳- باید این آتش اختلاف که در همه خانه ها رفته است، با دامن نزدن به آن خاموش شود و از گذشته ها هیچ حرفی زده نشود و گرمی و اتّحاد خانه و خانواده و مجالس با یگدیگر حفظ شود.

همچنین حضرت آیت الله العظمی مبشر کاشانی ضمن توصیه همگان به رعایت آداب واعمال وارده در کتب ادعیه به شرح دعای یا مقلب القلوب پرداخت و سپس نکات مهمی را جهت زمان تحویل سال متذکرشده و مرقوم نمودند :

نماز و دعاهای خاصی جهت تحویل سال در مفاتیح الجنان و کتب ادعیه دیگر آمده که سزاوار است به آنها عمل شود،مطلب مهم توجه به لزوم تحول در سیر انفسی انسان است که به تحول در طبیعت باید در انسان ایجاد شود پس باید باتوجه دعاکنیم وبگوییم:

“یا مقلب القلوب والابصار،یامدبراللیل والنهار،یامحول الحول والاحوال،حول حالناالی احسن الحال “

مدبر ودبیر آفرینش در حوزه حالات بشری ،مقلب القلوب والابصار،ودر طبیعت مدبراللیل والنهار ومحول الحول الاحوال است که باتدبیر خود ،جهان را از حالی به حالی متحول نموده ودوآیت خود"لیل ونهار ” راتدبیر می کند تا نظام احسن ،مستقر وپایدار باشد .

توصيه برخي مراجع درباره آداب تحويل سال نو

پس از حضرتش مسئلت می نمائیم که حال ما را به “احسن حال"تبدیل نماید زیرا طبیعت بشر به جهت تعاقب وتنازع دوآیت “نفس اماره ولوامه"دستخوش تحولاتی می شود که باتمایلات نفسانی و وساوس شیطانی غالبا سیر نزولی داشته و (اسوء الحال) می گردد وفقط اوست که قدرت تحویل اسوءالحال به احسن الحال را دارد .

پس از او می خواهیم تا نظام هستی انسان نیز به احسن الحالات تبدیل شود .

ترک گناه ،تطهیر ظاهر وباطن ،نظافت لباس وخانه ومحیط کار ،تغییر روشهای غلط زندگی ،به روشهای صحیح ،تجلیل از والدین ،دید وبازدید وصله ارحام ، اداءحقوق الناس،راضی شدن از مردم وراضی نمودن دیگران که به عللی از ما ناراضی باشند ،شادنمودن دلها با هبه وبخشش،عیادت مریض،دستگیری از فقرا ومستمندان ،ذکر وتوجه قلبی ولسانی به خداوند متعال وتوسل به اهل البیت علیهم السلام و … تماما از اموری هستند که از علائم استجابت دعای ما هنگام سال تحویل وتحول وتکامل روح ونفس انسان می باشد.

همچنین حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی ضمن بیان ضرورت تحول درروح وروان آدمی در زمان تحویل سال به هفت سین قرآنی اشاره نموده ومرقوم نمودند:

تحویل سال باید در حقیقت تحول در روح و روان انسانها و زنده شدن نفس غفلت زده انسان باشد همانطور که در عالم طبیعت نیز بیداری طبیعت به وجود می آید و این همان معنای حقیقی یا محول الحول و الاحوال است و لذا در روایات سفارش شده که در هنگام تحویل سال سیصد و شصت مرتبه ذکر یا محول الحول و الاحوال الی آخر خوانده شود که این خود شاید باعث بیداری نفس انسان در این دنیای ظلمانی و پر از فتنه شود و چقدر خوب است که علاوه بر هفت سین باستانی از هفت سین قرآنی که امیر المومنین علی علیه السلام دستور داده اند استفاده شود و آن این است که : بر روی ظرف چینی با زعفرانی که با گلاب مخلوط شده این هفت ذکر قرآنی نوشته شود :

۱_ سلام علی آل یاسین ۲ _ سلام علی نوح فی العالمین ۳ _ سلام علی ابراهیم ۴ _ سلام علی موسی و هارون ۵ _ سلام قولا من رب رحیم ۶ _ سلام علیکم طبتم فادخلوها خالدین ۷ _ سلام هی حتی مطلع الفجر سپس این نوشته ها با آب شسته شود (که بهتر است آب زمزم و یا باران باشد) و آب جمع شده را به افراد خانواده بنوشانید امید است که باعث دفع بلا و کسب سلامتی در طول سال جدید شود .

منبع

اعمال سال تحویل

حضرت امام صادق علیه السلام به معلى بن خنیس فرمودند : چون روز نوروز شود، غسل كن و پاكیزه ‏ترین جامه‏ هاى خود را بپوش و به بهترین بوهاى خوش خود را خوشبو گردان و در آن روز را روزه بدار.

پس چون از نماز و نافله ‏هاى آن فارغ شوى چهار ركعت نماز بگذار (یعنى هر دو ركعت به یك سلام) و در ركعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره «انا انزلنا» بخوان و در ركعت دوم، بعد از حمد ده مرتبه سوره «قل یا ایها الكافرون» و در ركعت سوم، بعد از حمد ده مرتبه سوره «قل هو الله احد» و در ركعت چهارم، بعد از حمد ده مرتبه «قل اعوذ برب الفلق و قل اعوذ برب الناس» بخوان و بعد از نماز به سجده شكر برو و این دعا بخوان:

«اللّهمَّ صلِّ على محمد و آل محمد الاوصیاء المرضیین و على جمیع انبیائك و رسلت بافضل صلواتك و بارك علیهم بافضل بركاتك وصل على ارواحهم و اجسادهم. اللهم بارك على محمد و آل محمد و بارك لنا فى یومنا هذا الذى فضّلته و كرّمته و شرّفته و عَظّمت خطره. اللهم بارك لى فیما انعمت به علىّ حتى لا اشكر احداً غیرك و وسّع علىَّ فى رزقى یا ذاالجلال و الاكرام. اللهم ما غاب عنّى فلا یغیبنَّ عنى عونك و حفظك و ما فقدتُ من شى‏ءٍ فلا تفقد نى عونك علیه، حتى لا اتكلَّف ما لا احتاج الیه یا ذاالجلال و الاكرام»

چون چنین كنى گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده شود .

و بسیار بگو: «یا ذالجلا ل و الاكرام».

منابع:

مفاتیح الجنان، ص469

سایت تبیان

سایت بیتوته

نرم نرمک

می رسد اینک بهار

خوش به حال روزگار

کاش در این بهار طبیعت

خوش به حال همه باشد

کاش

تو این ایام

کمی بیشتر  به فکر مستضعفین باشیم

متاسفانه در دفترچه پذیرش امسال حوزه های علمیه خواهران در دوره سطح چهار ،رشته کلام اسلامی پذیرش ندارد.

این امر بهانه ای شد تا چند کلامی را از سر دلسوزی بیان کنم. طبق کلام بزرگان مکاتب حوزوی فقه و اصول به همان اندازه موثر است که بحث های اعتقادی!!

در دنیای امروز که شبهات اعتقادی روز به روز دامنه گسترده تری می یابد و نسل جوان کشور را هدف گرفته و از درون هم مکاتب ضد فلسفه و کلام اسلامی به شدت و علنا مشغول فعالیت هستند .

نا دیده گرفتن این رشته ، امرممدوحی نیست . از آن گذشته هنگامی که تعداد فارغ التحصیلان این دوره کم نیست عدم توازن رشته های سطح 3 و 4 در بین طلبه ها، انگیزه و رغبت در آزادی انتخاب رشته را در دوره سطح 3 خواهد گرفت .

امیدوارم هرچه سریعتر این مقطع هم با عنایات متولیان امر ، به دوره های تخصیلی اضافه شود.

 ● راستی فاطمیه نزدیک است ●

زیر باران دوشنبه بعدازظهر

اتفاقی مقابلـــــم رخ داد

وسط کوچــه ناگهان دیدم

زن همسایه بر زمین افتـاد

سیب هاروی خاک غلطیدند

چـــادرش درمیان گردو غبار

قبلا این صحــنه را…نمیدانم

درمن انگار میشود تکـــــرار

آه سردی کشید،حــس کردم

کوچــه آتش گرفت از این آه

وسـراسیــــــمه گریه درگریه

پسرکوچکش رسیـــــد از راه

گفت:آرام باش!چیزی نیست

به گمانم فقط کمی کمـــرم

دست من را بگیر، گریه نکنم

مرد گریه نمیکند پســـــرم

چادرش را تکاند با سخــــتی

یاعلی گفت واز زمین پاشـــد

پیش چشمــان بی تفاوت ما

ناله هایش فقط تماشاشــــد

صبح فـــــردا به مـــادرم گفتم

گوش کن! این صدای روضه کیست

طــــــــرف کـــوچه رفتم و دیدم

در و دیوار خانه ایی مشکـــی است

باخودم فکر میکــــــنم حالا

کوچه ی ما چقدر تاریک است

گریه،مــــادر،دوشنبه،در،کوچه

راستی فاطمیه نزدیک است

《سید حمیدرضا برقعی ‌‌》

●■●■●■●■●

یـــا زهــــــــــرا.س

هر پدرى را كه بشارت به ولادت فرزند دادند، شاد و حرم گرديد، جز على بن ابى طالب (ع) كه ولادت هر يك از اولاد او سبب حزن او گرديد.

در روايت است كه چون حضرت زينب متولد شد، اميرالمؤ منين (ع) متوجه به حجره طاهره گرديد، در آن وقت حسين (ع) به استقبال پدر شتافت و عرض كرد: اى پدر بزرگوار! همانا خداى كردگار خواهرى به من عطا فرموده

اميرالمؤ منين (ع) از شنيدن اين سخن بى اختيار اشك از ديده هاى مبارك به رخسار همايونش جارى شد. چون حسين (ع) اين حال را از پدر بزرگوارش مشاهده نمود افسرده خاطر گشت . چه ، آمد پدر را بشارت دهد، بشارت مبدل به مصيبت و سبب حزن و اندوه پدر گرديد، دل مباركش ره درد آمد و اشك از ديده مباركش بر رخسارش جارى گشت و عرض كرد: ((بابا فدايت شوم ، من شما را بشارت آوردم شما گريه مى كنيد، سبب چيست و اين گريه بر كيست ؟))

على (ع) حسينش را در برگرفت و نوازش نمود و فرمود: ((نور ديده ! زود باشد كه سر اين گريه آشكار و اثرش نمودار شود.))كه اشاره به واقعه كربلا مى كند. همين بشارت را سلمان به پيغمبر داد و آن حضرت هم منقلب گرديد.

چنان كه در بعض كتب است كه حضرت رسالت در مسجد تشريف داشت آن وقت سلمان شرفياب خدمت گرديد و آن سرور را به ولادت آن مظلومه بشارت داد و تهنيت گفت . آن حضرت بگريست و فرمود: ((اى سلمان جبرييل از جانب خداوند جليل خبر آورد كه اين مولود گرامى مصيبتش غير معدود باشد تا به آلام كربلا مبتلا شود،))

دعوت آيت‌الله ‌‌دستغيب ‌از مردم براي حضور در‌ تشييع پيکر پاک شهدا

توليت آستان مقدس احمدي و محمدي از تمام اقشار جامعه براي حضور يکپارچه و منسجم در آيين مردمي تشييع پيکر پاک شهدا دعوت کرد

.  در آستانه ورود کاروان 93 نفري شهداي گمنام به استان شهيدپرور فارس، آيت‌الله سيد علي‌اصغر دستغيب‌ شهداي عزيز و گران‌قدر را خواص اولياي الهي دانست و اظهار داشت: ورود پيکرهاي مطهر اين شهدا فضاي استان فارس به‌ويژه شهر شيراز را عطرآگين مي‌کند و مايه برکت، رحمت و عنايت ويژه خداوند متعال خواهد بود

.  توليت آستان مقدس احمدي و محمدي (ع) بابيان اينکه ورود اين عزيزان موجبات ازدياد معنويت و وحدت در جامعه اسلامي را فراهم مي‌آورد تأکيد کرد

: در انتظار ورود کاروان شهدا به سومين حرم اهل‌بيت (ع) هستيم و به همراه تمام برادران و خواهران ايماني و مردم شهيدپرور استان فارس به استقبال ايشان خواهيم رفت.  

نماينده مردم فارس در مجلس خبرگان رهبري با اشاره به نزديک بودن ايام انتخابات، حضور شهدا در ميان مردم را موجب آمادگي و عزم جدي‌تر براي عمل به وظايف با رعايت موازين شرعي دانست و از تمام اقشار جامعه ‌براي حضور يکپارچه و منسجم در آيين مردمي تشييع پيکر پاک شهدا دعوت کرد.       

حجت الاسلام و المسلمین شیخ محسن غرویان:

خبرگزاری تسنیم:

هنگامی که رژیم شاه به امام خمینی (ره) به عنوان مرجع تقلید و عالمی با تقوا که برای طلاب شخص مهمی بود، توهین کرد خشم طلاب شعله‌ور شد و برای ادای احترام و انجام وظیفه در قبال مرجعیت شیعه به خیابان‌ها ریختند.

رحلت مشکوک حجت‌الاسلام سید مصطفی خمینی را می‌توان نقطه عطف و خون تازه‌ای در نهضت اسلامی مردم ایران دانست، به همین مناسبت مجالس یادبودی در سراسر کشور جهت بزرگداشت فرزند امام خمینی (ره) برگزار شد که این مراسم‌ها تبدیل به تظاهرات عظیمی علیه رژیم شاهنشاهی شد.

با توجه به شرایط موجود رژیم شاه تصمیم گرفت تا با توهین به ساحت امام خمینی (ره) چهره ایشان را به عنوان رهبر نهضت مخدوش کند از این روساواک تصمیم گرفت که با انتشار مقاله‌ای حجاب را مورد اهانت قرار دهد و قیام امام خمینی (ره) در 15 خرداد سال 42 را توطئه سرخ و سیاه معرفی کند.

انتشار این مقاله که با نام مستعار احمد رشیدی مطلق صورت گرفت و در روزنامه اطلاعات چاپ شد که انتشار آن سبب خشم و تظاهرات مردم همیشه در صحنه قم و طلاب و علما و تعطیلی درس مراجع تقلید گردید.

حماسه 19 دی برگ زرینی در کارنامه انقلابی مردم شهر کریمه (س) است

مراجع تقلید و علما به حمایت از امام خمینی (ره) پرداختند، در درگیری‌های صورت گرفته میان رژیم شاه و مردم و روحانیون حاضر در صحنه عده‌ای از مردم غیور و همیشه در صحنه شهر خون و قیام شهید و زخمی شدند که این حماسه مهر زرینی در کارنامه انقلابی مردم شهر کریمه (س) است که نشان دادند در مواقع حساس جان خود را فدای اسلام و مرجعیت و حوزه می‌کنند.

بر همین اساس خبرنگار تسنیم با حجت الاسلام و المسلمین شیخ محسن غرویان عضو هیئت علمی جامعه المصطفی که از اساتید حوزه و دانشگاه نیز است به گفت‌و‌گو نشسته است.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی با اشاره به علل شکل‌گیری واقعه 19 دی 56 بیان کرد: روزنامه اطلاعات مقاله‌ای با نام مستعار احمد رشیدی مطلق که از درباریان رژیم شاه بود تحت عنوان ارتجاع سفید و سرخ چاپ کرد که در آن به امام خمینی (ره) توهین شده بود که این مقاله منشا و عاملی جهت اعتراض مردم و روحانیت و مراجع علیه رژیم شاه شد.

غرویان با اشاره به حضور خویش در واقعه 19 دی قم عنوان کرد: من آن روز‌ها در حوزه علمیه رسالت قم که در کوچه ممتاز خیابان صفائیه قرار داشت درس می‌خواندم و حجره داشتم که شاهد تظاهرات مردم و طلاب تا چهارراه بیمارستان بودم که کماندوهای شاه به مردم و طلاب حاضر در تظاهرات تیراندازی کردند که عده‌ای از طلاب که از دوستان من بودند شهید شدند.

استاد حوزه علمیه با اشاره به عوامل تداوم تظاهرات ملت مبارز ایران علیه حکومت شاهنشاهی تصریح کرد: تظاهرات و درگیری‌های مردم با رژیم شاه در 19 دی سال 56 به اتمام نرسید بلکه تظاهرات 19 دی 56 قم جرقه‌ای شد تا در دیگر شهر‌ها مراسم یادبود شهدای حادثه قم را بگیرند و خود این سلسله مجالس یادبود سبب شود تا آتش این جرقه به سراسر کشور منتقل شود.

طلاب نقش اول واقعه 19 دی را ایفا کردند

وی با اشاره به جایگاه علما مرجعیت میان طلاب و ملت ایران اظهار داشت: واکنش‌های مردم انقلابی و مراجع و طلاب شهر قم به اقدام شاه نقطه آغازی جهت شکل‌گیری انقلاب اسلامی شد، طلاب به اساتید خود علاقه‌مند هستند و برای او احترام زیادی قائل هستند، هنگامی که رژیم شاه به امام خمینی (ره) به عنوان مرجع تقلید و عالمی با تقوا که برای طلاب شخص مهمی بود توهین کرد خشم طلاب شعله‌ور شد و برای ادای احترام و انجام وظیفه در قبال مرجعیت شیعه به خیابان‌ها ریختند و انزجار خود از رژیم شاهنشاهی را نشان دادند نقش اولیه واقعه 19 دی را طلاب و سپس مردم علاقه‌مند به مرجعیت انجام دادند.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی با تاکید بر جایگاه بالای شهر قم در جهان تشیع گفت: شهر مقدس قم پایگاه علم، دانش، فلسفه، حکمت و اصول است، اشعریون قمی‌های اولیه بودند که از شیعیان مخلص اهل بیت (ع) بودند، محدثین زیادی در گذشته در شهر قم بودند که تا زمان حاضر تداوم داشته و در حال حاضر که حوزه علمیه در میان شهرهای شیعه حرف اول را می‌زند.

غرویان خاطر نشان کرد: شهر مقدس قم در جهان تشیع جایگاه بالایی دارد، قم به دلیل اینکه آغاز گر انقلاب اسلامی و نهضت امام خمینی (ره) بود و به دلیل وجود حوزه علمیه و علما در جهان تشیع از جایگاه ویژه و با اهمیتی برخوردار است.

گزارش از سید احمد نجفی اردبیلی